عن جابر قال خرجنا في سفر فأصاب رجلا منا حجر فشجه في رأسه ثم احتلم فسأل أصحابه هل تجدون لي رخصة في التيمم فقالوا ما نجد لك رخصة وأنت تقدر على الماء فاغتسل فمات فلما قدمنا على رسول الله صلى الله عليه وسلم أخبر بذلك فقال قتلوه قتلهم الله ألا سألوا إذ لم يعلموا فإنما شفاء العي السؤال إنما كان يكفيه أن يتيمم ويعصر أو يعصب على جرحه ثم يمسح عليه ويغسل سائر جسده
አቢ ዳውድና ዳሩልቁጥን በዘገቡትና ፤ ጃቢር ባወሩት ሃዲስ ወስጥ ፡ ጃቢር እንዲህ በማለት ይተርካል ፤( ግዞ ላይ እያለን ፤ ከእኛ አንድ ሰው ጭንቅላቱ በድንጋይ ቆስሎ እያለ ኢህቲላም ( በእንቅልፉ ልቡ መንይ ወጣ ) ሆነና ለመታጠብ ሲፈልግ ፤ ከእኛ የተወሰኑት ሰዎችን እንዴት ነው ውሃ ትቼ በአፈር ተየሙም ማድረግ ብቻ እችላለው ብሎ ሲጠይቃቸው ፤ አይ በጭራሽ ጌዴታ በውሃ መታጠብ አለብህ አሉት ። እሱም ገላውን በውሃ ሲታጠብ ፤ ቁስሉ ብሶበት ሞተ ። ወደ ነቢያችን ሰለላሁ አሌሂ ወሰለም መተን ነገሩ ስንነግራቸው ( ገደሉት አላህም ይግደላቸው ፤ ካላወቁ ለምን አይጠይቁም ፤የአለማወቅ መዳኒት እኮ መጠየቅ ነው ። በአፈር ብቻ ተየሙም ማድረግና በቁስሉ ላይ ጨርቅ ነገር ጠቅልሎ በሱ ላይ በመዳበስ የቀረውን ሰውነቱን በውሃ ማጠብ ይችል ነበር ) አሉ ።
ከዚህ ሀዲስ የምንረዳው አንድን ሙስሊም መገድል ማለት ቀጥታ በግዱያው ላይ መሳተው ብቻ ሳይሆን ፤ ለሞቱ ምክንያት በሆኑት ነገር ላይ ፈትዋ መስጠት ፤ አመራርና ትብብር ማድረግ ልክ እሱን እንደመግደል ይቆጠራል ። ስለዚህ በማንኛም ሙስሉም ላይ ግዴታ የሚሆነው በተለይ የሙስሊሙ ደም በተመለከተ የሚሰጠው ፈትዋና አመራር ፤ ከቁርዓንና ከትክክለኛ ሀዲስ ማስረጃ መሆን
አለበት እንጂ ፤ ስሜታችን በመከተል ፤ ከዛም አልፎ የኩፋሮችን ስልት በመጠቀም ፤ ኩፋሮች ያሳለፉትን ትግል እንደ ምሳሌ በመጥቀስ እና የመሳሰሉትን አመራር መስጠት ፤ ማሰራጨት ፤ በዛ ምክንያት የሙስሊሙ ደም በከንቱ የሚፈስ ከሆነ ሁላችንም ከተጠያቂነት መዳን እንደማንችል አውቀን ከወዲህው ጥንቃቄ እናድርግ
አቢ ዳውድና ዳሩልቁጥን በዘገቡትና ፤ ጃቢር ባወሩት ሃዲስ ወስጥ ፡ ጃቢር እንዲህ በማለት ይተርካል ፤( ግዞ ላይ እያለን ፤ ከእኛ አንድ ሰው ጭንቅላቱ በድንጋይ ቆስሎ እያለ ኢህቲላም ( በእንቅልፉ ልቡ መንይ ወጣ ) ሆነና ለመታጠብ ሲፈልግ ፤ ከእኛ የተወሰኑት ሰዎችን እንዴት ነው ውሃ ትቼ በአፈር ተየሙም ማድረግ ብቻ እችላለው ብሎ ሲጠይቃቸው ፤ አይ በጭራሽ ጌዴታ በውሃ መታጠብ አለብህ አሉት ። እሱም ገላውን በውሃ ሲታጠብ ፤ ቁስሉ ብሶበት ሞተ ። ወደ ነቢያችን ሰለላሁ አሌሂ ወሰለም መተን ነገሩ ስንነግራቸው ( ገደሉት አላህም ይግደላቸው ፤ ካላወቁ ለምን አይጠይቁም ፤የአለማወቅ መዳኒት እኮ መጠየቅ ነው ። በአፈር ብቻ ተየሙም ማድረግና በቁስሉ ላይ ጨርቅ ነገር ጠቅልሎ በሱ ላይ በመዳበስ የቀረውን ሰውነቱን በውሃ ማጠብ ይችል ነበር ) አሉ ።
ከዚህ ሀዲስ የምንረዳው አንድን ሙስሊም መገድል ማለት ቀጥታ በግዱያው ላይ መሳተው ብቻ ሳይሆን ፤ ለሞቱ ምክንያት በሆኑት ነገር ላይ ፈትዋ መስጠት ፤ አመራርና ትብብር ማድረግ ልክ እሱን እንደመግደል ይቆጠራል ። ስለዚህ በማንኛም ሙስሉም ላይ ግዴታ የሚሆነው በተለይ የሙስሊሙ ደም በተመለከተ የሚሰጠው ፈትዋና አመራር ፤ ከቁርዓንና ከትክክለኛ ሀዲስ ማስረጃ መሆን
አለበት እንጂ ፤ ስሜታችን በመከተል ፤ ከዛም አልፎ የኩፋሮችን ስልት በመጠቀም ፤ ኩፋሮች ያሳለፉትን ትግል እንደ ምሳሌ በመጥቀስ እና የመሳሰሉትን አመራር መስጠት ፤ ማሰራጨት ፤ በዛ ምክንያት የሙስሊሙ ደም በከንቱ የሚፈስ ከሆነ ሁላችንም ከተጠያቂነት መዳን እንደማንችል አውቀን ከወዲህው ጥንቃቄ እናድርግ
